De Hotspot Groene Leefbare Stad van Yuverta Houten heeft het initiatief genomen om samen met de Koninklijke Ginkel Groep een groen onderwijsdak te realiseren voor het groene vmbo- en mbo-onderwijs. Dit groene onderwijsdak is uniek in deze regio, en zowel het onderwijs als het bedrijfsleven profiteren hiervan. Studenten kunnen op deze manier in real-time leren hoe ze duurzame groene daken en gevels kunnen aanleggen én onderhouden.

Educatieve doeleinden en onderzoek

Het innovatieve duurzame groene onderwijsdak dient voor educatieve doeleinden, maar ook voor onderzoek naar o.a. biodiversiteit op groene daken. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Heidi Kamerling, practor Groene Leefbare Stad van Yuverta. Daarnaast heeft het groene onderwijsdak ook een demonstratiefunctie waarmee men basisscholieren en vmbo-leerlingen enthousiast wil maken voor het groene mbo-onderwijs van Yuverta. Op het eigen terrein van de Yuverta schooltuin in Houten wordt in 2024 gestart met de bouw van het bouwwerk, dat een oppervlakte van 200 m2 heeft, en hoogtes van 2 meter tot 3 meter.  

Aanvraag omgevingsvergunning toegekend

De omgevingsvergunning is begin oktober 2023 ingediend bij de gemeente Houten, en deze werd half december goedgekeurd. Daarnaast wordt er zowel door de Koninklijke Ginkel Groep als Yuverta contact opgenomen met leveranciers die ze graag als partner willen betrekken bij de realisatie van het onderwijsdak. 

Dinsdag 20 juni 2023 werd er een Groendoedag gehouden voor en door de vmbo’ers van Yuverta Houten. 87 leerlingen, verdeeld over 4 groepen, waren de hele dag druk aan het werk om de buitenruimte van Het Vertrouwde Dorp te vergroenen, een wooncomplex voor dementerende ouderen. Zo werden er prachtige plantenborders bij de ingang en aan de zijkant van het gebouw gecreëerd, en werd de broeikas voorzien van verse (tomaten)plantjes.

Groenproject in combinatie met loopbaanoriëntatie

Deze Groendoedag werd dit jaar voor het eerst georganiseerd en is een initiatief van docent Sybren van Trijp. Het doel van deze dag was om een groenproject te combineren met een stuk Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB). LOB is een onderdeel van het curriculum in het VO en MBO, waarbij de begeleiding erop gericht is dat de leerling of student keuzes maakt die passen bij diens kwaliteiten en interesses. Daarom werden de groepen dan ook opgesplitst, waarbij één groep buiten aan het werk was, en één groep werd rondgeleid door personeel van Het Vertrouwde Dorp.

“Op deze manier komen de vmbo’ers op een leuke en laagdrempelige manier in contact met de zorgsector, en kunnen ze tegelijkertijd hun handen uit de mouwen steken om het terrein mooier te maken”, aldus Sybren. “Normaal gesproken krijgen ze pas in het 3e jaar van hun studie loopbaanoriëntatie, maar het is eigenlijk veel leuker voor ze om hier in het 1e jaar al gelijk mee in aanraking te komen.”

Op de vmbo -en mbo locatie van Yuverta Houten wordt er samen met leverancier Hoogendoorn Projectbeplanting in het voorjaar van 2023 gewerkt aan een groener binnenklimaat. Binnengroen is momenteel niet weg te denken in de woonbladen, televisieprogramma's en nieuwe panden. Het wordt toegepast op plaatsen waar mensen werken, wonen en relaxen. De positieve effecten van binnenbeplanting zijn groot. Het ziet er niet alleen mooi uit, maar het heeft ook veel gunstige effecten op concentratie en welzijn.

Groener binnenklimaat

Begin februari ging Hoogendoorn aan de slag met de beplanting op de randhoeve in Houten. In een paar uur tijd werden de aula en de receptie omgetoverd in een groene oase, door het plaatsen van diverse plantenbakken en hangplanten aan de balustrades. De groene wand in de aula kreeg ook een make-over, waardoor deze letterlijk weer tot leven kwam. De eerste reacties van studenten waren heel positief: "Heel gezellig, zoveel planten in het gebouw!" Op deze manier komen de studenten en leerlingen ook in aanrakingen met alle mogelijkheden op het gebied van interieurgroen.

Interieurgroen opleidingen en trainingen

De toenemende belangstelling voor binnengroen zie je ook terug in het studieaanbod van Yuverta. Zo biedt Yuverta Leven Lang Ontwikkelen bijvoorbeeld in samenwerking met de VHG de Basisopleiding Interieurbeplanting aan en de Training Kamerplanten, waarin je kennis opdoet over het assortiment van kamerplanten en over de verzorging, zodat je (nog) beter in staat bent om de consument te adviseren.

Adopteer een Regenwoud

Dit project kwam vanuit de Groene Hotspot tot stand in nauwe samenwerking met team Bloem van Yuverta, en uiteraard met leverancier Hoogendoorn Projectbeplanting uit Houten. De projecten die zij realiseren bestaan uit het ontwerpen, leveren en onderhouden van interieurbeplanting en groene wanden voor kantoren, ziekenhuizen, zorginstellingen, scholen, overheidsinstellingen en hotels.

Hoogendoorn werkt ook samen met Stichting Adopteer Regenwoud. Deze stichting beschermt tropisch regenwoud en daarmee de rijke ecosystemen in Costa Rica. Hoogendoorn adopteert voor elke nieuwe klant een stukje regenwoud in Costa Rica. Met dit project heeft Yuverta vijftien vierkante meter regenwoud in Costa Rica geadopteerd.

Van 13 t/m 16 maart 2023 werd de Soil Food Web-training in Tampere, Finland gehouden. Deze cursus werd verzorgd door AhlmanEdu, partner van het European Platform for Urban Greening, met als doel om de deelnemers meer te leren over een gezonde bodem en hoe je zelf kwalitatief hoogwaardige compost kunt maken.

Ervaringen van deelnemers

Vanuit Yuverta namen 5 groendocenten deel aan de cursus: William Peters en Henri van Son van Yuverta mbo Boxtel, Koen Molenaar en Rob Goossens van mbo Nijmegen en Bert Toet van vmbo Ottoland. Ze zijn allemaal zeer enthousiast over de cursus. Bert: “Het was mijn wens meer te weten te komen van het bodemleven onder de grond, de micro-organismen en het effect op plantengroei. Deze thema’s zijn belangrijk in onze agrarische/groene sector en zullen ook in de toekomst onze aandacht blijven vragen.”

Wat is het bodemvoedselweb?

Een bodemvoedselweb is een bodemecosysteem dat is opgebouwd uit verschillende micro-organismen. Samen met planten regelt het de ecologische processen in de bodem. Een uitgebalanceerd bodemvoedselweb ondersteunt een gezonde plantengroei door voedingsstoffen te recyclen en de bodemstructuur te verbeteren. Het voorkomt ook de ontwikkeling van ziekten en plagen en bestrijdt de groei van onkruid. Grondbewerking en bestrijdingsmiddelen verstoren het evenwicht van het voedselweb, waardoor de bodem niet meer goed functioneert.

Proefproject met bioactieve compost

Deze cursus komt voort uit een proefproject wat Ahlman Edu in 2022 heeft uitgevoerd om de bodemkwaliteit in groene gebieden te verbeteren. De proef testte de impact van AhlmanEdu's bioactieve compost op de bodembiologie en plantgezondheid van gazons en meerjarige bloembedden. Lees meer over dit experiment op de site van het European Platform for Urban Greening.

In de video hieronder wordt uitleg gegeven over de bioactieve compost van AhlmanEdu:

Building an Applied Research facility into CoVE (BARCOVE)

Dit is een ERASMUS Onderzoeksproject aangaande monitoring water en biodiversiteit op groene daken. Het project is in oktober 2022 definitief goedgekeurd bij Erasmus. Kick-off van het project is in januari 2023. De projectduur is 2 jaar.

Partners in de aanvraag zijn:

- OKNygaard Denemarken en Ginkelgroep Nederland, beide groenbedrijven die veel groene daken maken.
- Projar Spanje, advies- en architectenbureau voor groene ruimte en groene gebouwen.
- Green Acadamy Arhus Denemarken, Yuverta Nederland, Malvesia Spanje; alle drie groene mbo-scholen. Alle scholen hebben een eigen Center of Vocational Excellence (CoVe) met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. In Nederland heet de CoVe ‘Hotspot Groene leefbare stad’.
- CIV water (Centre of Innovation, international)
- World Skills Romania

BARCOVE richt zich op toegepast onderzoek als hefboom voor wetenschappelijke, technische innovatie binnen stedelijke ruimte, groen en waterbeheer.

De vier onderzoeksvelden zijn:

1. Doorlatende bestrating

2. Bodem- en planteigenschappen in technische Duurzame Afwateringssystemen

3. Regenwatersystemen

4. Groene daken

Studenten van de opleiding hovenier, dierverzorging Houten en studenten van de opleiding Eco & Wildlife Yuverta Geldermalsen gaan aan de slag met huisvesting voor vleermuizen op het Yuvertapark.

Onderzoeksvraag: “Is het mogelijk om de bestaande ‘bunker’ op het park zo in te richten dat dit een verblijfplaats kan zijn voor wilde vleermuizen? Zo ja, wat is daar voor nodig, welke vegetatie en omgeving werkt stimulerend en hoe lang duurt het voordat een kolonie zich kan vestigen?”

Resultaten m.b.t. vestiging van vleermuizen worden in de gaten gehouden door studenten middels wildcamera’s en maximaal 2 keer per jaar fysiek. De resultaten geven een kennis input voor natuurinclusief bouwen en natuurinclusieve steden. Commerciele partner is Vivaro Pro, Vivaro Pro is ook onderdeel van de partnerorganisatie Natuurpro waar het practoraat bij aangesloten is.

In samenwerking met Naturalis, zaadleverancier Buma, de gemeente Houten en aannemer Verkuijl & Moree zijn we in Houten bezig met het opzetten van een monitoring met studenten en technologie. De eerste monitoringsronde van de vegetatie in de Wadi en op het Yuvertapark is gedaan in september 2022.

Diopsis camera's

In het voorjaar van 2023 gaat de monitoring van de vegetatie verder en wordt dan uitgebreid met insectenonderzoek via 2 diopsis camera’s. Ook wordt het onderzoeksgebied uitgebreid naar de Heemtuin en de rondweg Houten. Dat laatste is in samenwerking met de gemeente Houten en aannemersbedrijf Verkuijl & Moree.

Het neerzetten van de 2 diopsis camera’s van Naturalis/ ICE is een onderzoek op zich. Hierbij wat uitleg over de camera: De diopsis camera is een fotocamera die foto’s maakt van voorbij vliegende insecten. Te denken valt aan wilde bijen, bijen, zweefvliegen, vliegen, muggen etc. De insecten worden aangetrokken tot het gele scherm en worden gefotografeerd als ze op het scherm zitten. Deze insectencamera is een digitale camera met software die speciaal voor DIOPSIS ontworpen en gebouwd is. Alle foto’s worden naar een database van Naturalis gestuurd en door een softwareherkenningsprogramma gehaald. Deze software is meer dan 90% accuraat. Het is dus een hele mooie manier om te weten te komen welke insecten er in de Yuverta vegetatie vliegen. Met studenten en studenten gaan we de gegevens van de camera koppelen aan de resultaten van het vegetatieonderzoek.

Een samenwerkingsverband van zes gemeenten, het waterschap Hollandse Delta en verschillende natuurorganisaties heeft het initiatief genomen om een bijenlandschap te ontwikkelen op het eiland van IJsselmonde. Een bijenlandschap is een groot samenhangend groen en bloemrijk netwerk met voldoende voedsel en nestplekken voor wilde bijen. Studenten van de opleiding Leefbare Stad en Klimaat van Yuverta Dordrecht werken mee aan dit project door middel van de monitoring van de vegetatie in dit gebied. Deze monitoring doen zij samen met docentonderzoeker Tom Lievense en Heidi Kamerling, practor Groene Leefbare Stad van Yuverta. Dit sluit goed aan op de monitoring van wilde bijen die gedaan wordt door Stichting EIS, kenniscentrum insecten.

Monitoren en rapporteren

Zowel in het voorjaar als in het najaar zullen studenten van Yuverta enkele dagen het veld ingaan voor een ecologische nulmeting. De nadruk bij hen zal liggen op het in beeld brengen van de soortenrijkdom van de voor wilde bijen relevante vegetatie. Ze hebben de eerste monitoring gedaan op vrijdag 18 maart 2023 en de week daarop kregen ze een masterclass praktijkgericht onderzoek en veldwerk van Heidi Kamerling. Die assisteert ze ook (samen met de docent) bij het verwerken van de data, waarna ze dit najaar een rapportage zullen opleveren met de resultaten van de nulmeting.

In het programma ‘Werklandschappen van de Toekomst’ worden onaantrekkelijke kale bedrijventerreinen getransformeerd naar werklocaties waar medewerkers graag komen. Het groen, zowel binnen als buiten, moet bijdragen aan werkplezier, vitaliteit en productiviteit. Daarnaast worden risico’s van hitte en wateroverlast beperkt door het inzetten van grotendeels groene en natuurlijke oplossingen op daken, gevels, parkeerterreinen en wandelpaden in de openbare ruimte. Ook wordt gewerkt aan duurzame opwekking van energie, het bevorderen van een circulaire samenleving en een versterking van de biodiversiteit.

Groene, gezonde en klimaatbestendige bedrijventerreinen

Met de Groeifondsaanvraag voor Werklandschappen van de Toekomst werken we toe naar toekomstgerichte groene, gezonde en klimaatbestendige bedrijventerreinen. In oktober 2022 besloot de ministerraad op basis van het advies van het Nationaal Groeifonds om 26 miljoen euro toe te kennen aan het programma Werklandschappen van de Toekomst. Het practoraat Groene Leefbare Stad zal een belangrijke rol krijgen binnen toegepast onderzoek en de realisatie van livinglabs met studenten en bedrijfsleven.

Voor meer info en consortiumpartners zie: Aanvraag Groeifonds: Werklandschappen van de Toekomst | IVN

Lees meer

https://bijenplanten.ontwikkelcentrum.nl

Educatieprogramma

Om structureel betere levenskansen voor de wilde bijen te creëren, is voorlichting en educatie voor de (aankomend) groenprofessional heel belangrijk. Daarom heeft het biodiversiteitsteam van Yuverta mbo Houten speciaal voor Nederland Zoemt een educatieprogramma gemaakt voor vakdocenten, studenten en de groene professional. Insteek is om hoveniers en groenvoorzieners klaar te stomen voor bijvriendelijk beheer. Hiervoor zijn verschillende lesmodules ontwikkeld die te downloaden zijn vanaf de website van Nederland Zoemt: www.NederlandZoemt.nl/educatieprogramma. Voor dit project is nauw samengewerkt met specialisten als Arie Koster (www.denederlandsebijen.nl) en Gert-Jan Koopman (Heem).

App Bijenplanten

Als aanvulling op het educatieprogramma is er door Naturalis en het Ontwikkelcentrum een speciale webapplicatie ontwikkeld op basis van een door Arie Koster aangeleverde plantenlijst, met daarin een uitgebreide database van bijvriendelijk planten. Alle planten in deze app zijn geschikt voor wilde bijen, hommels en/of honingbijen en kunnen toegepast worden in bijvoorbeeld tuinen. Het voordeel van de app is dat je hiermee razendsnel planten kunt zoeken en sorteren op bijvoorbeeld specifieke kenmerken, kleur of bloeiperiode. Door deze filters kun je dus feilloos de juiste plant voor de juiste plek vinden. Hiermee is de app hét ideale hulpmiddel voor iedereen die de (wilde) bijen wil helpen. De app is te vinden op: https://bijenplanten.ontwikkelcentrum.nl